زمانیکه شما میخواهید سیستم عامل جدید نصب کنید یا در حال بررسی سیستم عامل موجود بر روی سیستم خود هستید ممکن است با مفهومی بنام MBR یا GPT روبرو شوید. حتی زمانیکه هارد جدید برای سیستم خود خریداری میکنید اگر هارد دارای ظرفیتی بیشتر از 2 ترابایت باشد ممکن است نحت شرایطی دچار مشکلاتی شوید که از طرف سیستم عامل به شما نشان داده میشود و در حقیقت این دو مدل حدول پارتیشن (Partition Table) را باید درک نمایید تا بتوانید به طرز صحیحی برای مدیریت دیسک های سیستم خود برنامه ریزی نمایید.
نخست شما باید با مفهوم پارتیشن آشنا باشید سپس این دو مدل حدول پارتیشن را بشناسید تا بتوانید تفاوت های آنها را نسبت به یکدیگر درک کنید. در این مقاله تفاوت MBR و GPT را به زبانی ساده برای شما توضیح خواهیم داد.
پارتیشن چیست؟انواع پارتیشن در ویندوز و لینوکس
زمانیکه شما یک هارد دیسک یا هارد SSD خریداری میکنید برای اینکه فضا دیسک خود را مدیریت کنید نیاز دارید که یک بخش بندی درون دیسک خود ایجاد کنید تا بتوانید فایل ها را بصورت مناسب ذخیره سازی کنید. برای مثال اگر شما بدون بخش بندی هارد خود اقدام به نصب سیستم عامل نمایید و برنامه های دیگر را نصب کنید اگر حجم برنامه های شما افزایش یابد و دیسک را پر کند دیگر سیستم عامل شما کارکرد مطلوب را نخواهد داشت به این علت که فضای خالی بر روی دیسک وجود ندارد. اما اگر بخشی را فقط به سیستم عامل اختصاص دهید و برنامه در یک بخش دیگر باشند تاثیری بر عملکرد سیستم شما نخواهد داشت.
به این بخش بندی اصطلاحا پارتیشن بندی گفته میشود و شما باید حتما در دیسک خود پارتیشن های مختلف برای کارهای مختلف داشته باشید تا بتوانید از فضا بهتر استفاده نمایید. در سیستم های ویندوزی این پارتیشن ها با C یا D یا سایر حروف انگلیسی شناخه میشوند اما در سیستم عامل لینک این پارتیشن ها با sda شناخته میشوند که بعد از عبارت sda اعداد گذاشته میشود برای مثال sda. و سپس شما باید این پارتیشن را به هر قسمتی از سیستم عامل خود که تصمیم میگیرید mount نمایید تا بتوانید از آن استفاده کنید.
پارتیشن Primary و Extended و Logical
از لحاظ نوع ما سه مدل اصلی پارتیشن داریم که دانستن تفاوت آنها و نحوه کار آنها مهم است. پارتیشن Primary پارتیشنی است که امکان نصب سیستم عامل بر روی آن وجود دارد و سیستم میتواند از روی این پارتیشن بوت شود. بر اساس MBR یا GPT بودن محدودیت های بر روی تعداد پارتیشن های Primary وجود دارد. گونه دیگری از پارتیشن ها بنام Extended است که شما میتوانید آن را در سیستم فایل خود تعریف کنید. این مدل پارتیشن امکان قرار گیری سیستم عامل بر روی آن وجود ندارد و سیستم نمیتواند از روی این مدل پارتیشن بوت شود. از این مدل پارتیشن در تکنولوژی MBR استفاده میشود که ما دارای محدودیت تعداد پارتیشن Primary داریم. درون این مدل از پارتیشن شما امکان ایجاد Logical پارتیشن را دارید و میتوانید تعداد زیادی پارتیشن بصورت Logical ایجاد کنید که تنها محدودیت این مدل از پارتیشن ها عدم امکان نصب سیستم عامل بر روی آن میباشد.
حال زمانیکه شما میخواهید دیسک خود را پارتیشن بندی کنید باید تفاوت MBR و GPT رابدانید تا بتوانید با توجه به سخت افزار موجود و سیستم عامل مد نظرتان انتخاب کنید که کدام یک میتواند نیازهای شما را برطرف کند.
MBR چیست و چه کاربردی دارد؟
واژه MBR مخفف Master Boot Record میباشد و اشاره به اولین سکتور هارد دیسک شما میکند که اطلاعات مربوط به Partition Table و Boot Record ها در آن قرار دارد. در این روش اطلاعات مربوط به ذخیره سازی و پارتیشن ها و تعداد آنها و سایر اطلاعات مرتبط در اولین سکتور از دیسک شما قرار میگیرد. این روش نسبتا قدیمی است و دارای یک سری محدودیت ها می باشد. بعضی از محدودیت های MBR به شرح زیر میباشد.
محدودیت در حجم پارتیشن
زمانیکه تکنولوژی MBR ایجاد گردید حجم اطلاعات مانند این روزا زیاد نبوده و حتی هارد دیسک ها حجم بالایی نداشتند. در این تکنولوژی شما نمیتوانید پارتیشنی بیشتر از 2 ترابایت داشته باشید که این موضوع در حال حاضر یک محدودیت جدی بحساب می آید که حجم هارد دیسک ها حتی گاها به بالاتر از 10 ترابایت میرسد و شما نمیتوانید با استفاده از این مدل هارد خود را به خوبی مدیریت کنید.
محدودیت در تعداد پارتیشن
تکنولوژی MBR بیشتر از 4 پارتیشن Primary را قبول نمیکند و خداکثر یک دیسک میتواند بصورت Active Partition تعریف شود که سیستم از این پارتیشن بوت شود. اگر بخواهید بیشتر از 4 پارتیشن بر روی سیستم خود داشته باشید باید حداقل یک پارتیشن را بصورت Extended تعریف نمایید و درون این پارتیشن اقدام به ساختن Logical پارتیشن های جدید نمایید که با توجه به محدودیت 2 ترابایتی که MBR دارد خیلی نمیتوان بصورت بهینه از فضا استفاده کرد.
GPT چیست و چه تفاوتی با MBR دارد؟
واژه GPT مخفف GUID Partition Table است و این تکنولوژی برای از بین بردن محدودیت های MBR ایجاد شده است. سیستم هایی که بصورت UEFI بوت میشوند از دیسک های GPT پیشتیبانی مینمایند. در GPT ما محدودیت تعداد پارتیشن Primary را نداریم و شما میتوانید 128 پارتیشن بصورت Primary تعریف کنید. همچنین اولین سکتور هارد شما نیز به این اطلاعات اختصاص داده نمیشود و در حقیقت اطلاعات مربوط به Partition Table درون قسمتی بنام EFI System Partition ذخیره میشود که زمانیکه سیستم شما در حال بوت شدن بصورت UEFI است با اسکن هارد شما این پارتیشن را پیدا میکند و کنترل سیستم را بدست بوت لودر در این پارتیشن میدهد.همچنین در این تکنولوژی محدودیتی برای حجم پارتیشن ها ندارید و میتوانید از دیسک های با ظرفیت بالا استفاده نمایید.